Семинари на ОБСЕ за еко-новинари

Животната средина не познава граници

За многумина екологијата е најкраток пат на нашиот регион до Европската Унија. Очигледно е дека Европската Унија нема да толерира нечистотија во својата близина. Токму затоа медиумското известување за животната средина е од голема важност, како и подигање на свеста на граѓаните и укажување на значењето на заштита на животната средина, а секако со оглед на тоа што екологијата не познава граници, меѓудржавната соработка е од големо значење.

Серија семинари за новинари кои известуваат за животната средина во организација на мисијата ОБСЕ во Србија со поддршка на УНЕСКО, на кои во изминативе дванаесет  месеци  учествуваа над педесет новинари од земјите на поранешна Југославија, им даде поддршка на новинарите да ги подобрат своите вештини, да ги наострат моливите и да привлечат внимание на јавноста за сите постојни и новонастанати еколошки проблеми. Факт е дека во изминативе неколку години еколошките теми од нашиот регион & привлекоа внимание на светската јавност. На пример, истек на цијанид во Романија, последиците од војната за животната средина на Балканот, загадувањето на почвата, загадувањето на Дунав и на Сава, како и на други поголеми и помали реки на Балканот. Секако дека вниманието на владата и на јавноста мора да биде насочено кон овие проблеми, а новинарите тука играат клучна улога.

- ОБСЕ секогаш им придава големо внимание на важноста на медиумите и преку нашето одделение за медиуми имаме одлична соработка со новинарите, рече шефот на мисијата на ОБСЕ во Србија, Ханс Оле Урстад, на тркалезната маса што се одржа во јуни во Белград, како завршница на едногодишната програма за новинари кои известуваат за животната средина.

Модераторите на тркалезната маса, Пол Ајдајл, долгогодишен новинар на агенцијата Ројтерс и Алекс Кирби од Би-Би-Си, истакнаа дека полето на известувањето за екологијата новинарот треба да го освојува чекор по чекор. „Убаво е да се знае за што се пишува, новинарот треба да биде информиран. Но, најбитна работа е како сето тоа ќе & се пренесе на јавноста. Не премногу стручно, за да разбере секој, но со прецизни податоци”, истакна Кирби.   

Секако дека за новинарите беше од особена важност да слушнат што се случува во средините од каде доаѓаат нивните колеги и како тие се справуваат со проблемите на коишто наидуваат. Заедничка оценка на новинарите од регионот беше дека до информациите коишто треба да се добијат од државните институции се доаѓа најтешко, се истакна позитивната улога на невладините организации, како и неподготвеноста на експертите да зборуваат отворено за еколошките проблеми, особено кога ќе дојдат до податоци коишто се загрижувачки за човековото здравје.

- Ни се случува експертите да ни кажат „в ред, еве ги податоците, објавете ги, но не го спомнувајте моето име, ниту јас сакам да се појавам во одреден медиум. Ова е всушност голем проблем за новинарите, бидејќи јавноста сака да знае за кредибилитетот на изворот, за веродостојноста на информациите”, се согласија учесниците на тркалезната маса.

Она што секако е најбитно од серијата семинари на ОБСЕ е серијата текстови, радио и ТВ-емисии, кои новинарите од поранешна Југославија ги направија заеднички за еколошките проблеми што го мачат Западен Балкан. 

Така, новинарите од пишаните медиуми во специјалното издание на белградскиот дневен весник „Данас” ги публикуваа своите текстови коишто ги одразуваат еколошките проблеми во нивните средини, но за да не биде сликата само црна, сите новинари дадоа и по еден позитивен пример од својата средина. Така, новинарката од Љубљана, Саша Патејан, пишуваше за забрана на  производството на производи од азбест, која во Словенија стапи во сила пред девет години, но дури подоцна беше обелоденета епидемија на опасните азбестни болести чии вистински последици ќе бидат согледани по две децении. „Сметам дека е многу важно јавноста да биде иноформирана за с$, особено кога се работи за здравјето”, вели Патејан. Новинарите од Хрватска се одлучија да пишуваат за дивите депонии, кои очигледно се рак-рана за целиот регион, додека од Македонија одеше прилог за Велес, кој според загадувањето е една од црните точки на Европа. Како позитивен пример од Македонија беше истакнато поставувањето на пречистителните станици на Охридското Езеро, кои придонесоа водата во езерото во голема мера да се разбистри. А, дека не страдаат само градовите во Македонија од загадување поради застарената технологија и префрлување на одговорноста, покажува и српскиот пример со градот Панчево, кој се наоѓа во близина на српската престолнина, а кој поради хемиската индустрија во тој град е повеќе од загаден. И додека државата и судовите не ги признаваат податоците од мерењето на загаденоста, бројот на заболените од респираторни инфекции и заболувања во градот Панчево расте.

Така, семинарите на ОБСЕ покажаа дека на новинарите од регионот им се потребни овој вид семинари заради меѓусебно запознавање, разменување искуства и меѓусебна соработка. Затоа што животната средина не познава граници, зарем не?

М.К.